سود مندی سود تقسیمی در تبین  بازدهی سهام  در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

فهرست مطالب

چکیده................................... 1

مقدمه................................... 2

فصل اول: کلیات تحقیق

1 -1)مقدمه.............................. 6

2-1(بیان مسئله........................... 7

3-1 ( اهمیت وضرورت انجام تحقیق........... 8

4- 1( اهداف تحقیق........................ 9

  5-1) چار چوب نظری تحقیق................ 10

6-1)مدل تحقیق وشیوه اندازه گیری متغیرها. 11

7-1) فرضیه های تحقیق.................... 13

8-1) تعریف واژه ها واصطلاحات تحقیق....... 14

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

1-2)مقدمه............................... 21

2-2)محدودیت ها وعوامل موثر بر سیاست های تقسیم سود   21

1-2-2)وضعیت نقدینگی..................... 21

1-2-2) د سترسی شرکت ها به بازار های پول وسرمایه  21

3-2-2)محدودیت های قرار دادهای استقراض... 22

4-2-2)محدودیت های قانونی................ 23

5-2-2)سود آوری و فرصت های سرمایه گذاری.. 23

6-2-2)مالیات............................ 23

7 -2-2)نیاز سهامداران................... 23

3-2)دلایل پرداخت سود سهام................ 24

4-2)روشهای پرداخت سود سهام.............. 25

  1-4-2)پرداخت سود سهام به صورت وجه نقد.. 25

2-4-2)سود سهمی.......................... 26

5-2)شیوه پرداخت سود سهام در ایران....... 26

6-2)سیاست های متداول تقسیم سود.......... 28

1-6-2 )نسبت سود تقسیمی ثابت............. 28

2-6-2)پرداخت سود ثابت................... 28

3-6-2)پرداخت منظم سود ثابت بعلاوه یک مبلغ اضافی   29

7-2)نظریه های مختلف درباره سیاست پرداخت سود سهام    29

8-2)مکاتب فکری در مورد تقسیم سود........ 30

1-8-2)نظریه ارتباط سیاست های تقسیم سود با قیمت سهام  31

2-8-2)فرضیه نامربوطی سود سهام ـ فرضیه مودیلیانی و میلر   44

9 -2)فرضیه علامت دهی  سود سهام........... 47

10-2)بازده.............................. 48

1-10-2)انواع بازده................... 49

1-1-10-2)بازده کمی....................... 49

2-1-10-2 ) بازده کیفی.................... 53

2-10-2) نرخ بازده مورد انتظار ونرخ بازده واقعی   54

1-2-10-2)نرخ بازده مورد انتظار........... 55

2-2-10-2)نرخ بازده واقعی سهام (روش اول ). 56

3-2-10-2)نرخ بازده واقعی سهام (روش دوم ). 56

11-2)بازده وریسک مجموعه اوراق بهادار ( پرتفوی )  59

12-2) ارزش اطلا عات حسابداری از دیدگاه سرمایه گذاران  60

13-2) الگوی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای وبازده مورد انتظار ........................................ 60

14-2) بررسی تجربیات گذشته............... 62

1-14-2)تحقیقات خارجی..................... 62

1-1-14-2) تحقیقات لینتنر................. 63

2-1-14-2)تحقیق علامت‌دهی با سودهای تقسیمی . 65

3-1-14-2 )خلاصه تحقیق چون ـ چیاچنگ، پراوین كومار، كا. سیوارا ماكریشنان............................... 70

2-14-2) تحقیقات داخلی.................... 74

1-2-14-2) تحقیقات دکتر علی جهانخانی و محسن صمد زاده  74

2-2-14-2) تحقیقات دکتر ایرج نو روش وکوروش امانی  75

3-2-14-2) دکتر نقی بهرام فر وتحقیقات کاوه مهرانی 76

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3 -1) مقدمه............................. 82

2-3 )روش تحقیق.......................... 82

3-3 )جامعه مطالعاتی..................... 83

4-3) قلمرو تحقیق........................ 84

1-4-3) قلمرو  مکانی تحقیق............... 84

 2-4-3 قلمرو زمانی تحقیق................ 84

3-4-3 )قلمرو موضوعی تحقیق............... 84

5-3) روش های جمع آوری اطلاعات............ 84

6-3) روش تجزیه و تحلیل  اطلاعات.......... 85

1-6-3( تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی   85

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داه ها

1-4) مقدمه.............................. 91

2-4 ) شاخص های توصیفی متغیرها........... 91

3-4) روش آزمون فرضیه ها ی تحقیق......... 93

4-4 ) تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق..... 94

1-4-4) بررسی فرض نرمال بودن متغیرها..... 95

2-4- 4 )خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هرفرضیه    96

1-2-4-4)تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی اول 96

 2-2-4-4)تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی دوم    100

3  -2-4-4)تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی سوم   111

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

1-5 )مقدمه.............................. 127

2-5 )ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیرها ........................................ 127

1-2-5)نتایج فرضیه اصلی اول ............. 128

2-2-5)نتایج فرضیه اصلی دوم ............. 128

3-2-5)نتایج فرضیه اصلی سوم ............. 129

3-5) نتیجه گیری کلی تحقیق .............. 131

4-5) پیشنهادها ......................... 131

1-4-5) پیشنهاد هایی مبتنی بر یافته های فرضیات پژوهش      132

2-4-5) پیشنهادهایی  برای پژوهش های آتی . 132

5-5 )محدودیت های تحقیق ................. 133

فهرست نمودار ها و جداول

نگار 1-4 : شاخص های توصیف کننده متغیرها تحقیق ، شاص های مرکزی ، ...................................... 92

شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (statistics)

نگاره 2-4 : آزمون کالموگراف – اسمیرنوف (k-s) 95

نگاره شماره ( 3-4) : ضریب همبستگی ، ضریب تعیین  96

 ، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین – واتسون

نگاره شماره (4-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)   97

نگاره شماره (5-4): ضرایب معادله رگرسیون(coefficients) 98

 بین سود سال آتی و بازده سهام

نمودار شماره (6-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون ........................................ 99

نمودار شماره (7-4) : خط و معادله رگرسیون بین سود سال 99

 آتی (E_t+1) بازده سهام R_t

نگاره شماره (8-4) : ضریب همبستگی ، ضریب تعیین ، 101

 ضریب تعیین تعدیل شده وآزمون دوربین واتسون بین دو متغیر سود سال آتی و بازده سهام............................

نگاره شماره (9-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)   102

نگاره شماره ( 10-4) : ضرایب معادله رگراسیون (Coefficients)   103

بین سود سال اتی و بازده سهام

نمودار شماره (11-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون ........................................ 104

نمودار شماره (12-4) : خط و معادله رگرسیون بین سود سال آتی........................................ 105

 (E_t+1) و بازده سهام (R_t)

نگاره شماره (13-4) : ضریب همبستگی ، ضریب تعیین ، ضریب تعیین تعدیل................................... 106

 شده و آزمون دوربین واتسون بین دو متغیر سود سال آتی و بازده سهام

نگاره شماره (14-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)   107

 بین سود سال آتی و بازده سهام

نگاره شماره (15-4) : ضرایب معادله رگرسیون (coefficients) 108

بین سود سال آتی و بازده سهام

نمودار شماره ( 16-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون ........................................ 109

نمودار شماره (17-4) : خط و معادله رگرسیون بین سود سال آتی........................................ 110

 (E_t+1) و بازده سهام (R_t)

نگاره شماره (18-4) : خلاصه یافته های حاصل از بررسی دو فرضیه........................................ 111

 فرعی الف و ب و فرضیه اصلی اول

نگاره شماره ( 19-4) : ضریب همبستگی ، ضریب تعیین ، ضریب تعیین........................................ 112

 تعدیل شده و آزمون دوربین واتسون بین دو متغیر سود سال آتی و بازده سهام

نگاره شماره (20-4) : تحلیل واریانس رگرسیون   113

 (ANOVA) بین سود سال آتی و بازده سهام

نگاره شماره (21-4) : ضرایب معادله رگرسیون 114

 (coefficients) بین سود سال آتی و بازده سهام

نمودار شماره (22-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون........................................ 115

نمودار شماره( 23-4) : خط و معادله رگرسیون بین سود سال آتی و بازده سهام ............................. 116

نگاره شماره ( 24-4) : ضریب همبستگی ، ضریب تعیین ، ضریب تعیین ........................................ 117

تعدیل شده و آزمون دوربین واتسون بین دو متغیر سود سال آتی و بازده سهام

نگاره شماره (25-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)   118

نگاره شماره (26-4) : ضرایب معادله رگرسیون (coefficients) 119

 بین سود سال آتی و بازده سهام

نمودار شماره (27-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای    120

معادله رگرسیون بین سود سال آتی و بازده سهام

نمودار شماره ( 28-4) : خط و معادله رگرسیون بین سود سال آتی و بازده سهام.............................. 121

نگاره شماره (29-4) : خلاصه یافته های حاصل از بررسی دو فرضیه فرعی ج  و د............................. 122

نگاره شماره (30-4) : برازش رگرسیون چند گانه از متغیرهای تحقیق........................................ 123

نگاره شماره (31-4) : خلاصه یافته های رگرسیون چند گانه به روش Enter ................................... 124

شکل 2-1 ـ عایدات ، سرمایه گذاری و منابع مالی جدید   36

جدول 2-1 مراحل محاسبه تا پرداخت سود سهام 37

چکیده:

سود یکی از اقلام مهم واصلی صورتهای  مالی است که در نوشته های مختلف کاربرد های متفاوتی دارد.

معمولاً سود به عنوان مبنایی برای محاسبه مالیات ،عاملی برای تدوین سیاست پرداخت سود تقسیمی، راهنمایی برای سرمایه گذاران وتصمیم گیری وعاملی برای پیش بینی به تصور در می آید .یکی ازکار بردهای اصلی سود استفاده از آن به عنوان ابزاری برای پیش بینی است که افراد را در امر پیش بینی سودهای و رویدادهای اقتصادی آینده یاری میدهد . در واقع ثابت شده است که سودهای تقسیمی منتج از سود های گذشته  را میتوان برای پیش بینی سود های آتی بکار گرفت  . همچنین با توجه به مفهوم سود حسابداری در بیانیه شماره یک هیات استاندارد های حسابداری مالی فرض شده که سود حسابداری معیار خوبی برای ارزیابی عملکرد واحد تجاری است و می تواند برای پیش بینی  گر دش آتی نقدی مورد استفاده قرار گیرد . دیگر صاحبنظران فرض می کنند که سود های تقسیمی از لحالظ کلی ، اطلاعاتی مر بوط در مدلهای تصمیم گیری سرمایه گذاران و اعتار دهندگان محسوب می شود .  این پژوهش با در نظر گرفتن محتوای اطلاعاتی سودتقسیمی برای ارزیابی بازدهی  شر کتهای پذیر فته شده در بورس اوراق بهادار تهرا ن در بین سالهای 1383-1387 و بیان رابطه بین سود تقسیمی  و مقدار آن به عنوان  متغیرها ی مستقل و بازدهی سهام به عنوان متغیر وابسته را مورد بررسی قرار میدهد.ا بتد ا متغیر های پژوهش مورد شناسائی قرار گرفته و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، از داده های بدست آمده از نرم افزار ره آورد نوین و تدبیر پرداز، برای محاسبه متغیر های  پژوهش ،از نرم افزار Excel استفاده شده است. این داده ها جهت آزمون فرضیه ها توسط نرم افزارSPSS   به كمك    آماره- های توصیفی و استنباطی نظیر تحلیل همبستگی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از تحقیق نتایج زیر حاصل شده است:

نتایج فرضیه اصلی اول:  به این نتیجه رسیدیم كه ضریب همبستگی مثبت ، بین دو متغیر سود سال آتی و بازده سهام در بازار سرمایه ایران  وجود دارد و مقدار آن353/0 است ؛كه این ضریب همبستگی به  میزان تقریباًمتوسط بوده و در واقع    متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل كنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده كه مقدار آن 118/0 می باشد، نشان می دهد كه 8/11% از تغییرات بازده سهام به سود سال آتی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد كه در این پژوهش در نظر گرفته نشده است.

نتایج فرضیه اصلی دوم: به این نتیجه رسیدیم كه ضریب همبستگی مثبت در شركت های پرداخت كننده سود، بین دو متغیر سود سال آتی و بازده سهام در بازار سرمایه ایران  وجود دارد و مقدار آن402/0 است ؛كه این ضریب همبستگی به میزان نسبتاً متوسط بوده و در واقع    متغیر های یاد شده ،  نمی توانند به  صورت مستقل عمل كنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به مقدار 156/0، نشان   می دهد   كه 6/15% از تغییرات بازده سهام به سود سال آتی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی   می باشد كه در این پژوهش در نظر گرفته نشده است.

نتایج فرضیه اصلی سوم:  به این نتیجه رسیدیم كه ضریب همبستگی مثبت در شركت هائی كه سود بیشتری پرداخت می كنند بین دو متغیر سود سال آتی و بازده سهام در بازار سرمایه ایران  وجود دارد و   مقدار آن410/0 است. ؛كه این ضریب همبستگی به میزان نسبتاً متوسط بوده و در واقع متغیر های یا د  شده نمی توانند به صورت مستقل عمل كنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده كه مقدار آن 160/0   می باشد، نشان می دهد كه تنها 16% از تغییرات بازده سهام به سود سال آتی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد كه در این پژوهش در نظر گرفته نشده است . لذا نتایج این  تحقیق با نتایج تحقیفات آقای لینتر در سال 1936 وآقای والتر در سال 1973 که بیان میکنند رابطه مثبتی بین سود سال آتی وتغیرات سود سال جاری وجود دارد و با فرضیه علامت دهی سود مطابقت و سازگاری دارد، همچنین با نتایج حاصل از تحقیقات و با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضادنمیباشد.

 مقدمه:

موضوع سیاست تقسیم سود همواره به عنوان یکی از بحث انگیز ترین مباحث علم مالیه مطر ح  بوده است   به طوری که علاقه اقتصاد دانان قرن حاضر وبش از  پنج ده اخیر را به خود معطوف کرده و موضوع       الگو های نظری جامع وبررسیهای تجربی بوده است . تقسیم سود از دو جنبه مهم قابل بحث است  ، از یک نظر تقسیم سود عاملی اثر گذار بر سرمایه گذاری های پیش روی شرکتهاست ، هر قدر سود  بیشتری  تقسیم گردد ، منابع داخلی شرکت ، به منظور اجرای پروژه های سرمایه گذاری ، کمتر خواهد شد و نیاز به منابع خارج از شرکت بیشتر می شود که این عامل می تواند برقیمت سهام شرکتها در آینده تاثیر داشته باشد . از این ر و مدیران ( با هدف حداکثر کردن ثروت سهامداران ) هموار ه باید بین علایق  مختلف سهامداران   تعادلی بر قرار نمایند ، تا هم  فرصتهای سود آور سرمایه گذاری را از دست نداده باشند  وهم  سود  نقدی مورد نیاز برخی از سهامداران را بپر دازند. بنابر این تصمیمات تقسیم سود که از سوی مدیران شرکتها اتخاذ می شود بسار  حساس و با  اهمیت   است ، از سوی  دیگر  واحدهای انتفاعی  می توانند سود خالص سالانه خود را به مصرف پرداخت سود سهام به سهامداران برساند  ویا وجوه آنرا برای مقاسد دیگر نظیر بازپرداخت بدهی ها و یا تامین مالی سرمایه گذاری های  جدید مورد استفاده قرار دهند . پرداخت سود سهام به صاحبان سهام عادی یکی از راههایی  است که شرکت می تواند  بدان وسیله مستقیماً بر ثروت سهامداران اثر بگذارد ، به این دلیل موضوع پرداخت سود  و میزا ن سود تقسیمی یکی از علایق سهامدارا ن فعلی و سرمایه گذاران آتی می باشد  .  مهمترین  دلیل مطالعه حاضر کمک  به سرمایه گذاران  ، مدیران  وفعا لان بازا ر سرمایه  در سوق دادن سرمایه ها ومنابع مالی در شرکتهای که بازدهی بهتری ازاین منابع حاصل میکنند ، می باشد . این پژوهش از نوع پژوهش های كاربردی بوده و بر مبنای روش و ماهیت در  طبقه بندی  تحقیقات   همبستگی  قرار می گیرد و با استفاده از رگرسیون ساده و چند متغیره  به بررسی میزان رابطۀ همبستگی بین سود تقسیمی و بازدهی سهام  پرداخته است. . یافته های پژوهش حاضر ادعا دارد كه  رابطه بین سود تقسیمی و بازدهی سهام  در شرکتهای پذیرفته شده در بورس ارواق بهادار تهران در بین سالهای  1387-1383  بصورت خطی بوده و همبستگی بیشتری بین  این دو در شرکتهایی که سود تقسیم می کنند  وجود دارد . همچنین همبستگی بین سود تقسیمی  وبازدهی سهام درشرکتهای که سود بیشتری تقسیم می کنند،  بیشتر  می باشد.   نتایج این تحقیق با نتایج تحقیفات آقای لینتر در سال 1936 وآقای والتر در سال 1973 که بیان می کنند رابطه مثبتی بین سود سال آتی وتغیرات سود سال جاری وجود دارد و با فرضیه علامت دهی سود مطابقت و سازگاری دارد، همچنین با نتایج حاصل از نتایج تحقیقات آقایان چون چنا چنگ وپراوین کومار که شواهدی رابرای فرضیه علامت دهی سود تقسیمی ارائه دادند و به این نتیجه رسیدند که همبستگی  مثبتی بین تغیرات سود تقسیمی جاری و سود های آتی وبازده حقوق صاحبان سهام در شرکتهای بورس نیویورک در بین سالهای 1974 تا 1979 وجود دارد ، مطابقت دارد  وبا مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.